HZ. ÖMER Ve yetimleri olan yaşlı Kadın arasında geçen ibretlik hadise

Okuyacağınız hadiseyi bize, müfessir sahabe diye anılan ve Hz.

peygamberin tebliğ ve irşatla görevlendirdiği manevi halifelerinden olup,

kendisine ilim bağışlaması için resulullah (sav) efendimizin Allah’a dua

ettiği sahabe ibn-i Abbas anlatmaktadır

Biz de günümüz insanlığına ve özellikle mevki makam sahibi olan

idarecilerimize ibret ve muhakkak faydalı olur niyazıyla, insanlığa mâl

olmuş bu hadiseyi gündeme taşıyoruz. İbn-i Abbas Şöyle diyor;

---- Karanlık bir geceydi; soğuk ve dondurucu bir kış gecesi Ayaz

insanın iliklerine işliyordu

Halife Hz Ömer'i görüp onunla biraz konuşmak sohbet etmek üzere

evden çıktım Her taraf ıssız ve sessiz, bütün şehir uykularının en derin

rüyalarında soluyor olmalı

Sokaklarda in cin top oynuyor, yolumun ortalarına doğru önümde insan

olduğunu tahmin ettiğim bir karartı belirdi

Biraz daha yaklaşınca gerçekten insan olduğunu gördüm Karşımdaki de

verdiğim selamı almak üzere başını kaldırıp yüzünü bana çevirince

hayretten şaşakaldım

Çünkü önümde benim ziyaretine koyulduğum Hz Ömer'den başkası

değildi

Gecenin bu saatinde herkes sıcak yatağında mışıl mışıl uyurken koca bir

Halifenin yapayalnız sokaklarda dolaşmasını bir sebebe

bağlayamıyordum Üstelik bu dondurucu kış gecesinde

Merakımı yenemeyerek, hemen söze başladım;

----"gecenin bu saatinde yapayalnız niçin dolaşıyorsun?"

Hz Ömer (r a) bana sokularak koluma girdi ve işin yoksa beraber

yürüyelim diye teklif etti;

----"hem sana yürürken niçin yalnız başıma gezintiye çıktığımı da

anlatırım" diye ilave etti Ben;

----"Zaten sana geliyordum; biraz görüşür, sohbet ederiz diye

düşünmüştüm Mademki böyle oldu; gezinirken konuşuruz " cevabını

verdim

İkimiz birlikte yola koyulmuştuk; benim içim içime sığmıyor, neredeyse

meraktan çatlıyordum

Bir aralık soru soran gözlerimi Halife'nin yüzüne diktim; haydi söze başla;

anlat bakalım niçin ayazlı bir gecenin bu saatinde tek başına sokaklarda

dolaştığını" demek istiyorum

Halife Hz Ömer'de zapt edilmez merakımı anlamıştı Ama başka

meselelerden konuşuyor, fakat bir türlü gecenin bu saatinde niçin

dolaşmakta olduğuna lafı getirmiyordu

Birlikte gezinirken her evin kapısı önünde epeyce bir müddet dikiliyor,

kulağını kapıya dayayarak içerisini dinliyordu

Evlerin kapılarında dikilip içerden bir ses geliyor mu, gelmiyor mu, diye

dinleye dinleye sokak sokak Mekke mahallelerini dolaştık Hiçbir tarafta

çıt yoktu, herkes bölünmez uykularının salıncağında soluyordu

Belki de şu koca şehirde gecenin bu saatinde Halife Hz Ömer (r a) ile

benden başka uyanık olan tek kişi yoktu

Yavaş yavaş Hz Ömer'in neden gezintiye çıktığını anlar gibi oluyordum

Anlaşılan şehir halkından herhangi birisinin bir derdi, bir sıkıntısı

yüzünden uykusuz kalıp kalmadığını yakalamak istiyordu

Bu yüzden sokak köpeklerine kadar şehrin bütün canlıları sıcak

yuvalarında uyurken, Müslümanların reisi sıfatı ile Hz Ömer onlara

bekçilik ediyor; onların rahatı için uykuyu kendine haram ederek sokak

sokak bu ayazda dolaşıyordu

Bütün mahalleleri kapı kapı dolaşarak şehrin dışına çıktık Sağda solda

tek tük çadırlar vardı Onların da kapıları önünde durup ağlama sızlama

var mı diye içeriyi dinledikten sonra yolun en ucundaki bir çadıra sıra

geldi

Diğerlerinde olduğu gibi bu çadırın kapısında da dikilerek içeriyi dinledik;

birbirine karışmış durumda ağlayan çocuk sesleri geliyordu

Epeyce dinledikten sonra Hz Ömer (r a) kapıyı vurup selamla birlikte

içeriye daldı

Evin içi karmakarışıktı Durmadan ağlayan çocukların gözleri şişmiş;

yüzleri akan yaşların çizgileri ile benek benek kararmıştı

Yaşlıca bir kadın ocağın başına oturmuş hem ateşin üzerinde kaynayan

tencereyi karıştırıyor hem de halsizlikten dizinin dibine serilen minicik

yavruları susturmaya çalışıyordu

Kadın da bitkin ve halsiz görünüyordu

Bu haline rağmen Hz Ömer'in selamına gülümser olmasına çalıştığı bir

çehre ile aldı Anlaşılan evine gelenin Halife Ömer olduğunu bilmiyordu

Kim bilir Halife'yi tanımıyordu bile Zaten gecenin bu ilerlemiş saatinde

şehir dışındaki bir çadırın kapısını Halife'nin çalacağını kim düşünebilirdi

Hz Ömer kendini tanıtamadan tatlı bir dille kadına sordu;

---- "valide bu yavrular niye böyle durmadan ağlıyor?"

Kadın içini çekerek kısaca;

----"iki günden beri açlar da ondan" diye cevap verdi

Hz Ömer,

----"Peki niye önlerine yemek koymuyorsun?" diye soracak oldu

hıçkırıklar birden kadının boğazına düğümlendi Durmadan akmaya

başlayan gözyaşları arasında bize içini dökmek üzere söze başladı

----"Oğlum" dedi Halife Ömer'e "sen şu ateşte kaynayanı yemek mi

pişiyor sandın; ne gezer! Yavruları avutabilmek için çakıl koydum

tencereye; durmadan kaynatıyorum Pişirecek hiçbir şey yok Bu

gördüğün yavrular benim, anasız babasız yetim torunlarımdır Oğlum,

kocam ve kardeşlerimin her biri bir muharebede şehit düştüler Evin

geçimini temin edecek bir erkeğim yok Ben de hem yaşlı ve hem de

kadın halimle halim kalmadı İşte böyle aç ve perişan kaldık Soylu bir

aileden varlık içinde büyümüş ve yokluk nedir hiç bilmemiş bir kızı

olduğum için kimseye gidip halimi anlatmaya, el açıp bir şeyler

dilenmeye de yüzüm tutmuyor Her şeyi bilen yüce Allah (c c ) bir

sebebini yaratıp rızkımızı gönderinceye kadar böyle ağlayıp beklemekten

başka çaremiz yok "

Hz Ömer (r a ) kadın dinlerken yanmakta olan bir mumu gibi eriyor, yüzü

renkten renge giriyordu Kadının sözünü bölerek üzgün bir sesle;

----"valide, şehirde oturan Müslümanların emirine, (devlet başkanına)

Halife Ömer'e neden başvurup durumunu anlatmıyorsun?" diyebildi

O ana kadar kesintisiz olarak gözyaşı döken kadının derin üzüntüsü

yerini anlatılmaz bir kin ve kızgınlığa bıraktı Hiddetten kararan

bakışlarını Halifeye dikerek şu sözleri söyledi

----"Dilerim ki o Halife Ömer daha dünyada iken bulsun, Ahirette de elim

yakasından kopmasın "

Hz Ömer kekeleye kekeleye;

----"Niçin Ömer'e böyle beddua ediyorsun valide! Onun bu işte günahı

nedir?" dedi

Kadın aynı kızgınlıkla bu sözlerin cevabını yetiştirdi:

----"evladım! Ben şu ihtiyar halimle iki günden beri gece gündüz

demeyip yetim avuturken o nasıl rahat yatağında uyuyabilir? O,

Müslümanların reisi, (önderi devlet başkanı) baş bekçisi değil mi? Bizler

evvela Allah'a sonra do onun eline emanetiz Gelip de benim halimi nasıl

sormaz Müslümanların reisi olmayı böyle kolay mı sanıyor! "

Hz Ömer (r a ) yavaş yavaş dolmaya başlayan göz pınarlarını kadından

saklayarak

----"valide haklısın, doğru söylüyorsun; ama zavallı Halife'nin işi bir iki

değil ki Kim bilir başını kaşıyacak kadar bile boş zamanı yoktur Hem

sen gidip derdini anlatmadıktan sonra o senin halini bilmez ki, diye

kadının öfkesini dindirmeye çalıştı Fakat kadın aynı kızgınlıkla sözlerine

devam etti

----"Madem ki dertlilerin derdini zamanında haber alıp çaresine

koşmayacaktı, zamanında niye Halife olmayı, Müslümanların başına

geçmeyi kabul etti? Böyle çürük bir mazereti hiç dinler miyim ben?

Zavallının işi çokmuş! Nedir işi yine savaş mı? Yanında inleyenlerin

sesine kulak vermez Şehrinde açlıkla pençeleşen yavrular yaşıyor

Halife bunlara göz yumarak uzak diyarlardaki şehirlere gaza, gaza

diyerek asker yürütmekle; gencecik delikanlılarımızın kanını yabancı

topraklara akıtarak kadınları dul bırakmayı marifet mi sanıyor? Benim

babam, amcam, dayım ve gencecik oğlum hep onun ordularında şehit

düşmedi mi? Şimdi kim bilir yine nice kadın ve çocukları kocasız ve

babasız bırakıp, aç ve çıplak bir sefaletin kucağına atacak Böyle

dertlerimize yeni dertler eklesin diye mi biz onu başımıza geçirdik?"

Tam bu sırada çocuklar sözleşmişler gibi hep bir ağızdan yanık sesleri ile

ağlaşmaya başladılar

Çocukların bastıran çığlıkları kadının öfkesini bir kat daha arttırdı

Ellerini havaya kaldırarak ve sesinin çıktığı kadar bağırarak sözlerine

şöyle devam etti:

----"Bu evdeki canlıların göğüslerinden boşalarak yükselen inilti ve

çığlıkları şimşek ve yıldırım eyleyerek Ömer kulunun başına

yağdırmasını dilerim

O varsın dul bir kadınla yetim yavruların beddualarını yağmur sansın

Tez elden ona gönlümün dilediği bir bela ver de kıvranırken bizim neler

çektiğimizi anlasın

Sen işini bilirsin, yüce Yaratanımız "

Hz Ömer artık dayanamadı Dolu dolu olan pınarlarından yaşlar

damlamaya başladı Herkesin durmadan gözyaşı döktüğü bu kederli

evde, gözyaşlarını görmelerini istemediği için yüzünü herkesten

saklamaya çalışıyordu Artık orada oturamazdı Hemencecik yerinden

doğruldu Bitkin bir sesle;

----"valide haklısın sen yine avut çocuklarını ben hemen dönerim" diyerek

kapıya doğruldu Arkasından ben de yürüdüm

Dışarıya çıkınca derin bir soluk çekti ciğerlerine Kelimenin en geniş

manası ile üzgün ve bitkin idi Yol boyunca ağzından tek kelime çıkmadı

Var gücünü kullanarak hızla yol almaya çalışıyordu

Ona yetişmekte güçlük çekiyordum Doğruca devlet hazinesine vardık

Halife, bir un çuvalı seçerek bir yana koydu Benim elime de bir yağ kabı

tutuşturdu Vakit geçirmeden koca un çuvalını sırtlanmaya koyuldu

Gözlerime inanamıyordum Evet bu İslam Devletinin koca reisi un

çuvalını sırtına almak üzere idi Hemen yanına sokuldum;

---- "aman ey müminlerin emiri! Ne yapıyorsun? Bari müsaade ver de

çuvalı ben sırtıma alayım "

Hz Ömer (r a ) hemen sözümü keserek belki bir saatten beri ilk defa

ağzını açıp şu sözleri söyledi

---"hayır, ey İbn-i Abbas, sevgili dostum! Değil yorgunluktan yere

yığılsam, ölsem bile bırak; yükünü de kendi sırtında götürsün Bu

dünyada yüküne yardım etmek isteyecek öz dostlar bulabilir, fakat her

koyunun kendi bacağından asılacağı Ahiret gününde kimse O'nun

cezasını paylaşmayacaktır

Kadın doğru söylemişti Ya vakti ile Hilafeti (devlet başkanlığını)

yüklenmemeliydim Yüklendiğime göre idarem altındaki tek tek her ferdin

huzur ve emniyetini düşünmek zorundayım " Sevgili dostum, Dicle

kenarında otlayan bir koyunu kurt kapsa ilahi adalet onu Ömer'den sorar

Şu yaşlı kadın kimsesiz ve avuttuğu yavrular kimsesiz kalır; sorumlusu

Ömer'dir Bakımsızlık ve sefaletten bir ev çökse vebali Ömer'in

omuzlarındadır Talihsizlik neticesinde yere bir tek damla kan aksa o kan

damlası coşkun bir derya olup dalgaları ile Ömer'i yutar Kırgın gönüllerin

öfke şimşekleri Ömer'in başına boşalır Bütün matemlerin gözü göze

göstermez dumanlarında boğulacak olan da Ömer'den başkası değildir

Ömer her derdin devası, her dileğin büyük kapısı ve her lanetin ana

hedefidir Yüce Allah'ım aciz bir kul bu kadar ağır ve çeşitli mesuliyet

yükünün altından nasıl kalkabilir? Ey Ömer, bu kadar yükün altına

girmeyi nasıl kabul edebildin vakti ile

Sözünü bölüp bir parça kederini dindirmek istedim ve dedim ki;

---"O kadar da üzme kendini, ey müminlerin emiri. Halifelik yükünü sen

üzerine almasan kim bu vazifeyi senin kadar titizlikle yüklenebilirdi

Sen de bütün üstün meziyet ve kabiliyetlerine rağmen nihayet bir

insansın

Her yerde vakit geçirmeden kendini gösteren ve yanılmaksızın kılı kırk

yaran ilahi adalete ulaşamazsın

Kullara verilen bütün merhametler bir araya getirilerek temiz gönlüne

dolsa bile bütün varlıkları kanatları altına alan yaygın ilahi esirgeyicilikle

yarışamazsın

Ey iyi yürekli Halife! Sen şüphesiz ki bir melek değilsin, ama adalet ve

merhamet kervanının ön safında elinde bayrak tutanlardansın

Senin bu erişilmez adaletine kıyamet günü, hem yer, hem gök hem de şu

sırtındaki un çuvalı aynı zamanda da ben şahitlik edeceğiz

Şüphesiz ki en büyük şahidin de karanlık gecede kara taş üzerindeki

siyah karıncaya kadar her şeyi bilen yüce Allah'ın bizzat kendisidir.

Ne mutlu sana ki fani hayatını böylesine ölmez değerlerin sahibi olmakuğruna harcıyorsun

Ne mutlu biz Müslümanlara ki dünyanın başka milletlerini, padişah diye

kan içen canavarlar idare ederken. Senin gibi ipek yürekli ve geniş

görüşlü bir reisin şanlı adalet bayrağı altında gölgelenmenin tükenmez

zevkini tadıyor ve bütün dünyaya karşı seninle haklı bir iftihar ediyoruz

Bu sözlerim galiba Halife'nin üzgün gönlüne biraz neşe vermişti

Ağır çuval yükü altında iki büklüm olmuş bedenine rağmen son gücünü

kullanarak yokuşu soluk soluğa çıkıyordu

Damarlarındaki kanı bile donduracak kadar keskin ayaza rağmen

alnından ve yüzünden akıp heybetli göğsüne süzülen terlere

aldırmıyordu bile Nihayet koca karının çadırına vardı ki nefes nefese

içeri girip çuvalı yere bıraktı ve aynı zamanda kendisi de yere serildi;

iyice bitmiş, takatinin son damlalarını kullanarak çadıra girebilmişti

Kısa bir dinlenmeden sonra aslanlar gibi silkinerek yerinden doğruldu;

tencerede kaynamakta olan çakılları boşalttı

Yerine benim taşıdığım kaptan yağ koydu Sonra eriyen yağa sırtında

getirdiği çuvaldan kendi eli ile un koyarak pişirmeye koyuldu

Sönen ateşi kadından çalı çırpı isteyerek kendisi tutuşturdu

Böylece pişirdiği yemeği ayazda çabucak soğutarak yine kendi eli ile

kurduğu sofraya koydu

Daha sonra anne ve baba şefkatini bile gölgede bırakacak gülümseyen

bir yüz ve bal gibi bir sesle iki günden beri boğazlarından aşağıya tek

lokma geçirmemiş olan öksüz yavruları yemeğe oturttu; eli tutmayanlara

kendi eli ile yemek verdi

Günlerden beri kara yaslara gömülmüş olan çadırı bir anda sıcak bir

sevincin ışıkları aydınlatmıştı

Ağlamalar susmuş, yaşlar kurumuş; öfke dinmişti Öksüz yavruların

gözleri sevinçten ışıl ışıl parlıyordu Yaşlı kadıncağız Hz Ömer (r a )

sırtında un çuvalı ile içeriye girdiği andan beri şaşkınlıktan sanki dilini

yutmuştu, ağzından tek bir kelime bile çıkmadı

Fakat karnı doyan öksüz torunlarının neşesi odayı sarınca ağır bir

uykudan uyanır gibi silkindi; toplandı ve sevinç gözyaşları içinde kim

olduğunu hala bilmediği Halifeye şu sözleri söyledi

---"Dilerim ki yüce Allah (c c ) tez elden seni Hz Ömer'in Halifelik

makamına oturtsun Oraya Ömer'den çok sen yakışırsın "

Yaşlı kadının o karşısındakini tanımadığı için söylediği bu sözlere içinden

güldüm; yan gözle Ulu Halife'yi aradım; bu akşam belki ilk defa bu sözler

üzerine O da aydınlık bir çehre ile gülüyordu

Bana yaklaşıp gidelim artık diye işaret ettikten sonra kadına döndü;

----"Valideciğim Sen yarın erkenden Halifelik makamına gel; beni orada

bul da sana emekli ve yetim maaşı bağlatayım Şimdilik hoşça kal"

dedikten sonra birlikte dışarı çıktık gün ağarmıştı

Müezzinin bütün müminleri sabah namazına çağıracak olan gür sesi

nerdeyse ortalığı çınlatacaktı Ulu halife uykusuz kalarak ve terler

dökerek vazifesini yapmış insanların gönül huzuru içinde rahattı

Bana gelince uykusuz gecemden fazlası ile memnundum Çok şeyler

görmüş, çok şeyler işitmiştim ve çok şeyleri öğrenmiştim Gördüklerim,

işittiklerim ve öğrendiklerim bende ömür boyunca tazelik ve canlılığını

yitirmeyecek izler bırakmıştı

Ümit dolu sevinçler içinde Allah Resulü'nün şu sözlerini hatırladım

"Sahabilerimin her biri tek tek gökteki yıldızlar gibidir Hangisinin

peşinden giderseniz hidayetin yolunu bulursunuz " "Ey yüce Allah

Resulü! dedim içimden" "senin Halifen Ömer'i gördün de mi söyledin bu

altın sözleri!

O gün kadın, öğleye doğru Halifelik makamına geldi Ulu Halife zaten

daha önce işini maaşa bağlanması için gereken kimselere derhal emir

vermişti Kadın Hz Ömer'i tanımıştı ama şaşkınlıktan dona kaldığı için

dilini döndürüp hiçbir şey söylemiyordu Ulu Halife onu saygı ile

karşılayıp bir yere oturttuktan sonra şöyle dedi:

----"Valideciğim! İşin oldu bundan sonra hem kendi adına ve hem de

şehit yavrusu öksüz torunlarının her ay emekli maaşını alacaksın Al

bakalım şu ilk maaşın" diyerek bir gümüş kesesini kadına uzattı ve "Artık

Ömer'i affediyor O'na ettiğin bedduaları geri alıp hakkını bağışlıyorsun

değil mi" diye sözlerini bağladı

Akşamdan beri olup bitenleri tümünü iyice anlayan kadın gayet ciddi bir

ifade ile Halife'ye şu son cevabı verdi;

-----"işte böyle göster adaletini eline bakan bütün Müslümanlara karşı "

Tüm zamanlarda insan olan herkesin gözyaşlarını akıtırken ibretle ders

alacağı, ibni Abbas Hz.lerinin anlattığı bu hadise, cümlemize, özellikle

idarecilerimize amirlerimize ibret olması dileği ile sevgiler selamlar.

Nejdet Şahin

09- 08-2010