Nablusi Hz.leri buyurur: Hazreti hayal, ruhun dış duyularla görmesi olmayıp,iç duyularla görmesidir.Bu görme ile bu alemden birçok emirler keşfeder,bu keşif dış duyularla elde edilemez.yani hayal alemi,dış duyulardan olmayıp,iç duyulardandır.İç duyular akli kuvvetlere dönük olup,hayal,sultan durumundadır.Dış duyularla elde edilen anlayışa hislerle anlama denildiği gibi,iç duyularla elde edilen anlayışa da hayal ile anlama denir.
Şarih Haz.leri(hz pir),hayal alemini şöyle açıklar;Ey hayal alemini bilmeye talip! Şu gerçektir ki, Hayal alemi iki kısımdır;Birincisi,kayıtlı olan hayal alemidir.Yani uyku alemidir.Uykuda suretlerin manası görülür.Onun için uykuda görülen rüya yorum gerektirir.Rüya gören şahıs uyandıktan sonra rüya yorumcusu arar,gördüğü rüyanın anlam ve gerçeğini öğrenmek ister. Çünkü rüyada görülen cisim ve şekiller manadır. suret değildir.Mana suretle göründüğünden yoruma muhtaçtır.Ancak,bazı insanların gördüğü rüyalar vardır ki,bu rüyalar yorum istemez. Bu sınıf insanlar enbiya ve evliya safından olanlardır.Onların gördüğü rüya aynı gerçektir. Bundan dolayı enbiya ve evliya katında uyku durumu ile uyanıklık birdir. Gördükleri aynıdır. Ancak bazı zamanda gördükleri rüyalar vardır ki yorum ister.Yani enbiya ve evliyanın bazı zamanda gördüğü rüyalar aynı değildir. Nitekim,İbrahim(as),oğlu İsmail (as)’ı kurban ederken gördüğü rüyayı yorumlamadı.İsmail suretinde gördüğü koç’u Allah’ın emrine bağlılığından dolayı yorumlamadan aynen kabul etti.Şeyhül Ekber Hz.leri ‘el-Halim’ esmasında buyurur ki;İbrahim (as),oğlu İsmail (as)’ı kurban ederken gördüğü rüyayı aynı zahir üzere kabul etti.Halbuki gördüğü koç’tan başka bir şey değildi.O koç,büyük kesilme olup,oğlu suretinde açığa çıktı.Emir böyle olduğundan İbrahim(as) oğlunu keserken gördü de koçu kesti.İbrahim (as) Abdülhalim olduğundan oğlu koç suretinde göründü.
Füsus-ül Hikem de Şeyhül Ekber Hz.leri buyurur:”Biz İbrahime nida ettik ki”,Ya İbrahim sana gösterdiğim rüyaya gördüğün gibi inandın.Bizim senden isteğimiz,bize yakınlık için koç’u kurban etmendir.Enbiya aleyhisselam,bütün hal,söz ve davranışlarda sadıktırlar.Allah Teala’nın buyurduğu “rüyana sadık ol”sözü,rüyanın onaylanmasıyla gelen haberdir.
Başka bir mana ile,rüyaya sadakat olur.Yani,uyku halinde görülen rüya,alemi hayaldendir.
O alemi hayal,alemi misaldendir ki,uykuda olan için orada emsal verilir.Alemi misalde uyku birbiriyle ilişkili olan vasıfların gerçek haldeki şeyin zıddıdır.Bu durumda,alemi misalde görüleni yorumlamak gerekir.Tabir,yani yorumlamak demek;Gördüğü suretten geçip bir manaya gitmektir.İbrahim (as) ise rüyayı yorumlamayıp dış anlamından iç anlamına geçmedi.Zahirde(açık) gördüğü gibi aldı.Çünkü enbiyanın rüyası,Allah Teala’dan onlara vahiydir.Allah Teala onlara gördükleri rüyayı yorumlamayı öğretir.Ancak İbrahim(as)’ın rüyayı yorumlamamasına sebep,sahip olduğu ilim oldu.Gerçekte rüya iki kısımdır.Bir kısmı yoruma muhtaçtır çünkü,değiştirilmiş misaldir,geleceğe işaret eder.Bir kısmı da yoruma muhtaç değildir.Çünkü gördüğü bir olaydır.Nitekim Aişe(ra) dedi;Nebi(sav)’e vahiy sadık bir rüya ile başlamıştır.Bundan dolayı,Resulü Ekrem (sav)’in gördüğü rüya sabah aydınlığı gibi aynıyla çıkardı. İbrahim (as) dahi gördüğü rüyayı ikinci kısımdan zannedip yoruma gerek görmedi.
Hayalin ikinci kısmı ise;Mutlak hayaldir.Mutlak misal alemidir.Mutlak misal aleminde, latif olan maddeleşir yani suret giyer.Cebrail(as)’ın erkek suretinde görünmesi gibidir.
Cisimlerin de maddeden sıyrılarak latif olarak görünmesi olur.Aynaya bakan kişinin aynada görünen sureti gibi.Mutlak alemde,latifin(soyut) kesif(somut,madde) halini,maddenin latif haldeki suretlerini bildinse,ahiret alemi,belki,dünya aleminde arifler katında hayali mutlaktandır.Bunların mutlak hayalden olduğunu bir hadisi şerif işaret eder.Gerçekte ölüm, koç suretinde getirilir,cennet ile cehennem arasında kesilir.Sonra bir kişiden şöyle ses gelir.Ey cennet ehli cennette ebedi kalınız.Bundan böyle ölüm ve çıkmak yok.Aynı kişi cehenneme
dönerek seslenir;Ey cehennem halkı,cehennemde ebedi kalınız.Bundan böyle ölüm ve cehennemden çıkmak yoktur.Cennet ehlinin ferahı ve sevinci fazlalaşır.Cehennem ehlinin ise, üzüntüleri artar.Ölümü kesen Yahya(as)’dır.Ahirete ilgisi olanın hayatı saf ve katıksızdır.
Yahya(as) ismi dahi ölümü temsil eder.Bundan dolayı;ahiret ve berzahtan hasıl olan misali ve melekutiye suretleri misal alemidir.Yani,berzah ve ahiret,misal alemi olup orada ortaya çıkan suretlerin tümü misaliye ve melekutiye suretleridir.’Miftahü’l Gayb’da belirtilir ki, kayıtlı misal alemi,insanın yapısına yapışık hayaldir.Mutlak olan misal alemi,insanın yapısından ayrı bir hayaldir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder