Mutlak için iki itibâr vardır.Bunlardan biri lâ taayyün(görünmezlik) diğeri ise taayyün (görünürlük)’tür.İtibârın lâ taayyün yönüne ehad denilir ve yüceliği için ehad vardır.
Bu itibârdan dolayı celal ehadiyet içindir.Çünkü ehadiyette hüsün yani güzellik ve cemal zahir değildir.İtibârın taayyün yönüne de vahid denilir.Vahid taayyün için vardır.Bu itibârdan dolayı cemal vahidiyet içindir.Çünkü vahidiyette hüsn yani güzellik ve cemal zahirdir.Celal ve cemal hak’kın iki eli olarak yorumlanır.Kul iki eliyle tasarruf ettiği gibi Hak da celal ve cemaliyle tasarruf eder.Bu sebebten açık istiare sanatı kullanılarak celal ve cemal,insanın iki eline benzetilmiştir.Celal ve cemaldeki karşılıklı sıfatlardan dolayı iki el tabiri kullanılmıştır.
Bununla beraber Hak’ka ait esmalar ve halka ait esmalar da iki el ile yorumlanmaktadır.
Adem(as)’ın yaratılışında Cenabı Hak iki el tabirini kullanmıştır.Sad suresi 75.ayet:Allah dedi,“Ey iblis iki elimle yarattığıma secde etmekten seni alıkoyan neydi?Burnu büyüklük mü ettin,yoksa yücelenlerden mi oldun?Burada anlatılmak istenen şudur, celal ve cemalden olanlar ile Hak’ka ait esmalar ve halka ait esmaların hepsi Adem’de toplanmıştır.
Bu sebepten Adem halife oldu.Yani celal olan ilahi isimlerle zahir olan cemal ve güzelliği yüklenmesiyle Adem(as) halife oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder