Ol muharrem mahidir varlık siva onda haram

ŞİİR:ABDULMALİK HİLMİ

ŞERHEDEN  (AÇIKLAYAN): NEJDETŞAHİN

Ol muharrem mahidir varlık siva onda haram

Mahv-ı varlık ânıdır hesti fena tecrid-i tâm

      Mah:Ay, Hesti:Varlık, var olma,Tecrid-i tam:Tam soyunmak demektir. Daha evvelki beyitlerin açıklamasında ifade olunduğu gibi, Kerbelâ katliamının yapıldığı hicri takvimin muharrem ayında arifibillâh ve ehl-i kemâl, oruçla perhizle kendine eziyetler etmek gibi etkinliklerle ehl-i beyti yâd ederek anmaz. Onlar muharrem ayını velâyet makamı olarak değerlendirerek,  makamı velâyet muharremine ulaşıp manevi ehl-i beyt olmaya gayret ederler.

      İşte yaşadığı zamanda, böyle arifibillâh ve insanı kâmil bir mürşid olan Malik Efendi Hz; Ol muharrem mahidir varlık siva onda haram yani makamı velayet muharremi irfanına erişenlere, nisbet varlık ve Hakk’ın gayrısı olan masiva haramdır yasaktır diyor. Ve devamla, mahv-ı varlık ânıdır hesti fena tecrid-i tâm buyuruyor. Yani muharrem ayı ile teşbih olunan velâyet makamı, kulun kendinin ve cümle âlemin varlığını fenafillâh keşfi irfanıyla tecrid edip soyarak, Hak’tan gayrısı olan masivayı mahvederek tamamen yok eder, demektir.

Terk-i câmla vatandır hubb-ı abâdan meram

“Matem fî hubbi ı' bag "dır sırr-ı mütû ey hümam

      Terk-i câm:Kul’un nisbet varlığını fenaya / yokluğa eriştiren aşk şarabının kadehi, Hubb-ı aba: Sevgi, aşk abası / örtüsü,Matem fi hubbı bağ: Sevgiyle bağlanarak yapılan matem, yas,Sırrı mütû:Ölüm sırrı,Hümam:İşine sıkı sıkıya sarılıp o işi bitiren demektir.

      Buna göre; Ey ehl-i beyt için kendine eziyet etmek vb. etkinliklere sıkıca sarılıp matem yapan kişi, iyi bil ki matem yapmaktan meram (maksat),câm’dan yani ilâhi aşk kadehinden içerek, velâyet marifetiyle nisbet varlığını terk edip, asıl vatan olan Hakk’a kavuşarak vasıl olmaktır, buyruluyor.         

Tabi-i Hüseyin rızadır her ki gördü bu makam

Cism-i kâmil Kerbelâdır aşıkına hem imâm

Ey Hz.Hüseyin’in matemini yapan kişi; iyi bil ki Hz. Hüseyin’i razı etmek, Hz. Hüseyinin tabiatı ahvâline bürünerek, velâyet makamı keşfi irfanına ulaşmakla olur. Bu da ancak cismi vücudu sureti varlığı, kerbelâ mevki-i olan zamanın kâmil mürşidi’ne intisab ederek, onunâli prensipler telkinini imam yapıp âl-i prensiplere uymakla mümkündür, deniliyor. 

Âl-i rasul-i rehnümadır sırr-ı tevhide şeham

Matem içre daima ehl-i fenadır ey babam

      Âl-i rasul:Evlad-ı Resul / ehl-i beyti,Rehnüma: Yol gösteren, rehber anlamındadır. Buna göre, mürşid-i kâmil’de zahir olan âli prensipler irşadı, evlad-ı Resul rehnumalığı / yol göstericiliğidir. Ve manevi evlad-ı Resul olan zamanın kâmil mürşidi’nin rehberliği ile bir insan zikri daim uyanıklığına, tevhid-i hakiki sırrına ve matem olan velâyet makamı irfanına ulaşarak, fenafillâhehilleri arasına dâhil olur, demektir.  

 Bunu ifadeyle ey kendine eziyet ve perhiz yapmakla matem yaptığını zanneden kimse, sende zamanın manevi evlad-ı Resul’u olan mürşidi kâmil’in rehberliğiyle, tevhid-i hakiki sırrı ile matem olan velâyet keşfi irfanına ulaşarak, ehl-i fena ol, buyruluyor.

Canı teslim eyleyenler ana kıldılar devam

Varlığını nefy edenler zevk u didare bekam

Manevi evlad-ı Resul olan mürşidi kâmil’in âli prensipler telkini irşadına teslimiyette ve sadakatta devamlı olanlar ancak, nisbet varlığını nefy ederek yokluğa / fenaya ulaşıp, zevk udidare bekam (nail) olurlar. Yani ilâh-i sevgilinin güzel yüzüne kavuşma zevki meramı maksadına erişip nail olurlar, demektir.

Cümle evsafdan biridir aç susuzdur hem müdâm

Matem-i Hüseyn iledir gece gündüz vesselam

Belli zamanlarda,Hz. Hüseyin ve kerbelâ şehidlerini yâdedip anmak adına yapılan çeşitli faaliyetlerden biri de, aç ve susuz kalmak perhiziyle yapılır. Fakat hakikatta Hz.Hüseyin matemi, velâyet irşadı aydınlığıyla gece gündüz her zaman ve mekânda devamlı olarak ilâh-i sevgiliyi müşahade etmektir. Ve böyle bir matemin dâhili olmanın selamet ve esenliğine erişmeye bak, buyruluyor.  

Ah azizim şeyh Hulûsî'dir şarab-ı aşka can

Hilmi' yâ matem nedir bildirdi şeyhin bi't-tamam

Şeyh Hulusi Hazretleri, Malik Efendi’nin mürşididir. Bunu ifadeyle Malik Efendi; mürşidimin içirdiği ilâh-i aşk şarabı bana can oldu diyor. Ve devamla, kerbelâ şehidleri için yapılan matemin hakikatı mahiyetiyle beraber, makamı velâyet keşfinin tamamı’nı mürşidim şeyh Hulusi, mesleki Resul âli prensipler telkini irşadıyla bana bildirdi diyor. Allahuâlem.